Dünya nüfusundaki hızlı artış ve teknolojinin hayatımızda giderek artan yeri enerji kaynaklarına duyulan ihtiyacı artırmaktadır. Gözler jeotermal enerji, biyokütle, rüzgar enerjisi, güneş enerjisi, nükleer santraller, evsel atıklardan ve alglerden elde edilen enerjiler gibi çok çeşitli alternatif enerji kaynaklarına dönmüş durumdadur. Ancak Çin’in Güneş’i kopyalama çalışmaları Dünya gündemine Covid19 salgınıyla oturan ülkenin teknolojinin peşini bırakmadığının göstergesi olarak yansımaktadır.
En verimli ve kesintisiz yenilenebilir ısı ve ışık kaynağı olan Güneş’e benzer enerji kaynağı fikri bilim dünyasının 60 yıllık hayali olmaktadır. ABD, Almanya, Fransa, Güney Kore, Çin gibi devletler konu üzerine çeşitli çalışmalar yürütmekle birlikte Google gibi özel girişimler de kesintisiz enerji kaynağı üzerine yoğunlaşmış durumdadır. Çin Ulusal Nükleer Kurumu (Chinese National Nucleer Corporation-CNNC) “yapay güneş” olarak adlandırdığı nükleer füzyon projesinde sona yaklaşıldığını ifade ederek merakları üzerine çekmiştir.
HL-2M tokamak reaktörü adını verdikleri füzyon reaksiyonlarıyla oluşturulması planlanan sistem mevcut nükleer santrallerin tam tersi mantıkta çalışmaktadır. Klasik nükleer santraller fisyon reaksiyonları adıyla ifade edilen atomların parçalanmasıyla enerji açığa çıkarmaktadır. Ancak “yapay güneş” oluşum süreci atomları parçalamak yerine atomların birleştirilerek enerji üretimini hedeflemektedir. Yakıt olarak da hidrojen ve deteryum kullanılması planlanmaktadır. Güneşin çekirdeğinde doğal olarak gerçekleşen füzyon reaksiyonları çekirdek sıcaklığı 14.6 milyon santigrat derece ve yüksek basınç altında ortaya çıkmaktadır. Yapay güneş sistemin plazma iyon sıcaklığının ise 150 milyon santigrat dereceye ulaşması ve en düşük çalışma sıcaklığının 100 milyon santigrat derece olduğu ifade edilmektedir.
Çinli yetkililer atom birleştirme tekniğiyle oluşturmayı hedefledikleri sistemin klasik nükleer santrallerin aksine tamamen çevre dostu olduğunu vurgulamaktadır. Ancak bilim insanları Güneş ve Güneş gibi yüksek enerjili diğer yıldız sistemlerinin çekirdeklerinde gerçekleşen bu reaksiyonları yeryüzünde oluşturmak için gerekli enerji kaynağının nasıl olacağını sorgulamaktalar. Diğer yandan oluşturulan bu enerjinin kullanımı ve muhafazası da diğer sorular arasında yer almakta. Ekosistem ve hayatın devamlılığı açısından kritik öneme sahip Güneş ve sisteminin böyle bir enerji kaynağından olumsuz etkilenebileceği endişeleri de farklı bilim kollarında çalkantıya neden olmuş durumdadır. Fotosentez ve D vitamin sentezi gibi hayati önem taşıyan işlemlerin nasıl yürütüleceği ise merak konusu.
Yapay et, yapay marul, yapay organ ve insanların kopyası olan robotik sistemlerle insanlığı hayrete düşüren Çin’in “yapay güneş” çalışması hayatı öngörülemez noktalara taşımaktadır. Bu gelişmeler doğrultusunda ise insan “daha neler gelecek başımıza?” diye sorgulamaktan kendini alıkoyamıyor.
Yayın Tarihi: 23.12.2020